Yöre insanının hayvancılıkla uğraşması dokuma malzemesinin yaygın olarak kullanılmasında etkili olmuştur. İnsanlar, ihtiyaçlarını karşılama amacı ile dokudukları kilimleri evlerinde yaygı, minder, yastık, hurç, erzak torbası, çuval, çocuk beşiği, barzol olarak kullanmıştır. Kullanılan atkı ve çözgü ipliği tamamen yün ipliğidir. Dokumasında doğal boyalarla boyadığı, teşisiyle eğirdi ipliği kullanmıştır. Kullanılan renkler lacivert, bordo, natural kahverengi ve Van beyazı denen kirli beyazdır (Naturel Beyaz). Van ve yöresinde dokunan kilimlerde estetik güzelliğin yanında ilettiği mesaj çok daha önemlidir. Van’da yaşayan İnsanlarımız ilmek ilmek, motif motif, duygularını, sevgisini, dile alamadığı, açıkça söyleyemediği aşkını, üzüntüsünü, beklentilerini kilimine işlemiştir. Kilimlerin her motifi bir mesajdır. Her kilim bir kitap gibi zamanın mesajını günümüze taşımıştır. Her kilimde ayrı bir güzellik ayrı bir duygu vardır. Motiflerin tekrarından oluşan desenlerle süslü kilimlerin kenarlarında tek ya da çift sıralı bordürlere rastlanır. Kilimlerde kullanılan motiflerden birkaçı; kurt ayağı, akrep, çakmak, muhabbet kuşları, ip susması, koç boynuzu, kengöz, elibelinde, toplu koçbaşı, dikmeli susmadır. En fazla görülen kilimler ise: Gülsarya, Nehrek, Halit Begi, Şahneri, Lüleperdir.

Koyun yününün yanı sıra keçi kılı, deve kılı ya da pamuğun tercih edildiği de görülür ki bunlar koyun yünü kadar dayanıklı değildir. Coğrafi İşaretli kilimlerde genelde koyun yünü kullanılması öngörülmüştür. Van ve çevresinde yapılan kilimlerde çözgü ve atkı ipi olarak orta kalınlıkta, bükümlü iplerin tercih edildiği görülmektedir. Böylece kilimlere farklı bir görünüm kazandırılmaktadır. Van kilimlerinin saçak örmeleri genel olarak saç örgüsü şeklinde olmaktadır. Üçlü, dörtlü, beşli düz örgü şeklinde olanları da mevcuttur. Kilimlerin bazılarında arka yüzdeki atkı iplerinin serbest bırakıldığı görülmektedir ki; bu ev halkını oluşabilecek kirlenmeden koruma amacıyla yapılmaktadır. Bu uygulama Türkmen ve Yörük kilimlerinde de görülmektedir. “Standart olmamakla birlikte yöre kilimlerinde genel olarak 10 cm2.de 40 çözgü ipi, 230 motif atkısı bulunmakta, ilik boyları oldukça kısa tutulmaktadır.” Göze çarpan bir başka özellik ise; bezemede genel olarak geometrik şekillerin kullanılmasıdır. Her bir bezeme ayrı bir kare içerisine alınmış ve bu bezemede ikinci bir motifle dolgulanmıştır. İlk bakışta bir bütün halinde tasarlanmış olduğu sanılan kilimler aslında yatay ve dikey sütunlara bölünmüş parçalar halinde tasarlanmaktadır. Bu şekilde tasarlanmış olsalar da kilimlere genel bir simetri hâkimdir. Van Kilimlerinde Kullanılan Renkler: Van kilimlerinde dört temel ana renk vardır. Bunlar; siyah, beyaz, kırmızı ve laciverttir.

Kilim Durumu Terimleri:

Olağan Üstü: Üründe hiçbir hata olmamasının yanı sıra, çok zor veya özel bir üretim tekniğine sahip olması, doğru bir şekilde eskiyerek antika değerine kavuşmuş olması ya da sanatsal değerinin üst düzey olması özelliğini taşıyan kilim ve halılar için kullanılan terimdir.  Olağanüstü durumda olan sıfır veya ikinci el kilim ve halıların değeri yıllar geçtikçe artmaya devam eder. 

Antika : Ürünün 80 sene üzerinde yaşı olmasına rağmen sanatsal değerini koruyabilecek tasarıma, boya tekniğine ve köken özelliklerine sahip olmasıdır. Antika ürünler yırtılabilir eskiyebilir, ağrıyabilir. Çoğu antika ürün doğal boya ve yapım tekniği sebebi ile eskidikçe daha değerli bir havaya sahip olur. O sebeple antika ürünler varolan durumlarına, eskime şekillerine, üretim tekniklerine, yöresine göre antika eksper değerleri oluşur.

Mükemmel: Mükemmel durumdaki halı ve kilimler hatasız, temiz, değeri artması muhtemel, yöresinin özelliklerini taşıyan, doğru şekilde üretilmiş kilimlerdir. Doğru kullanıldığında antika olabilirler.  

İyi: Halı ve kilimlerde olabilecek ortalama kusurlara sahip, değeri artması muhtemel halı ve kilimlerdir.

Orta: Gündelik kullanıma uygun, ufak tefek kullanım hasarları olabilen, motif zorluğu yüksek derece olmayan, kullanılan ip ve boya malzemesi açısından ortalama olan halı ve kilimlerdir. 

Vasat: Motif zorluğu düşük, üretimi nispeten daha kolay, çeşitli yönlerden kalitesini kaybetmiş (Yırtık leke, boya karışması v.b) Halı ve kilimlerdir.

Elle üretilen Halı ve kilimlerde kötü veya çok kötü gibi sınıflar olmaz. Üretilen tüm halı ve kilimler çok büyük el emeği göz nurudur. Ancak imkanlar dahilinde değerlerini oluşturamayan halı ve kilimler mevcuttur. Üretilen tüm halı ve kilimler büyük emek ve yapım süresi isteyen, çok özel sanat eserleridir. O sebeple el üretimi değeri düşük bir halı ve kilim yoktur. Sadece exper değeri nispeten metrekaresine göre daha düşük olan halı ve kilimler vardır. Bizim tavsiyemiz evinizde, ofisinizde, hayatınızın her alanında muhakkak el yapımı Halı ve Kilim kullanın. Bir metrekare kilim veya halı ortalama 1-2 ayda yapılır. Doğal kilim ve halılar hayatınızın enerjisini düzenler, yaşama değer katar, sanatsal yaklaşımınızı geliştirir, doğaya yararlıdır. Tamamen doğanın bir parçası sürdürülebilir ve zararsızdır.